Του Παναγη Βουρλουμη*
Η οικονομική κρίση που άρχισε το τέλος του 2007 και εντείνεται με αβέβαιη προοπτική ανάκαμψης, επιταχύνει ήδη δρομολογημένες εξελίξεις στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών.
Οι εξελίξεις αυτές οδηγούν στον περιορισμό του αριθμού των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο. Θα παραμείνουν λίγοι, αλλά υγιέστεροι παίκτες που θα καλύπτουν ο καθένας ευρύ φάσμα υπηρεσιών. Η άμιλλα μεταξύ τους θα εξασφαλίζει τον ανταγωνισμό.
Μια συνέπεια της απελευθέρωσης της αγοράς το 2001 ήταν η ίδρυση υπερβολικού για το μέγεθός της αριθμού παρόχων σταθερής τηλεφωνίας. Την επιβίωσή τους στη μικρή αγορά των 11 εκατομμυρίων εξασφάλισε για κάποιο διάστημα το φτηνό και εύκολο χρήμα, η ρυθμιστική προστασία και η ολιγωρία του ΟΤΕ. Το κλίμα θερμοκηπίου μέσα στο οποίο αναπτύχθηκαν οδήγησε τις επιχειρήσεις αυτές σε στρατηγική άγρας συνδρομητών σε βάρος επενδύσεων στην υποδομή. Με ελάχιστες εξαιρέσεις προσπάθησαν να κερδίσουν όσο ταχύτερα μπορούσαν μερίδιο αγοράς, διαφημίζοντας και σπάζοντας τις τιμές των προϊόντων τους. Ετσι ήλπιζαν ότι θα μπορούσαν να προσελκύσουν επενδυτές μέσω του Χρηματιστηρίου, δημιουργώντας υπερκέρδη για τους ιδρυτές τους και μετά βλέπουμε.
Το κερδοσκοπικό κλίμα των μέσων της δεκαετίας, τεχνολογικός ρομαντισμός και η ομπρέλα της ΕΕΤΤ δημιούργησαν μια αδικαιολόγητη αισιοδοξία. Αν είχαν προσέξει τα μηνύματα απ’ έξω θα καταλάβαιναν γρήγορα ότι η κινητή τηλεφωνία μειώνει την πίτα της σταθερής, ότι η τεχνολογία είναι παγίδα εκτός αν έχεις βαθιές τσέπες και μπορείς να περιμένεις, ότι χρειάζονται πολύ σοβαρές επενδύσεις για να φτάσεις την κρίσιμη μάζα συνδρομητών που επιτρέπει επιβίωση και κατόπιν πάλι συνεχείς επενδύσεις για να τη διατηρήσεις.
Τώρα, με την αποχώρηση των Telepassport, Lannet, Altec Telecoms και Teledome, οι τάξεις των παρόχων αραιώνουν. Στο πρόγραμμα της δαιμονοποίησης του ΟΤΕ είναι και η απόδοση σε αυτόν των προβλημάτων των παρόχων. Σαφώς ο ΟΤΕ έχει ευθύνη για τη στρεβλή διαμόρφωση της αγοράς σταθερής τηλεφωνίας, αλλά για λόγους αντίθετους από εκείνους που του προσάπτουν.
Οι περισσότερες εταιρείες σταθερής τηλεφωνίας στελεχώθηκαν από πρώην υπαλλήλους του ΟΤΕ που στηρίχτηκαν στη συνεργασία πρώην συναδέλφων τους για να του αποσπάσουν μερίδιο και να εξασφαλίσουν την παθητική του στάση έναντι των ανταγωνιστών του. Αρκετά επίσης από τα στελέχη που ίδρυσαν ή επάνδρωσαν παρόχους, είχαν στενές σχέσεις με τους τότε μεγάλους προμηθευτές του ΟΤΕ που του επέβαλαν παρωχημένες τεχνολογίες.
Τα χρόνια πριν από το 2004 ο ΟΤΕ έμοιαζε με μια πλαδαρή φάλαινα, το υπογάστριο της οποίας έτρωγαν αρπακτικά ψάρια διαφόρων μεγεθών. Αν είχε τότε αντιδράσει, όπως θα έκανε κάθε υγιής οργανισμός, η αγορά θα έπαιρνε άλλο δρόμο και δεν θα είχαμε τώρα θύματα. Ηταν όμως ο ΟΤΕ τότε βραχυκυκλωμένος από μέσα και από έξω.
Η ευθύνη του ΟΤΕ έγκειται στο ότι δεν αξίωσε και δεν είχε το κύρος να παίξει τον ρόλο που έπρεπε στη διαμόρφωση εθνικής τηλεπικοινωνιακής πολιτικής. Απώλεια μεριδίου του ΟΤΕ για να υπάρξει ανταγωνισμός ναι, αλλά συντεταγμένα και ελεγχόμενα, με τρόπο που να εξασφαλίζονται η βιωσιμότητα του κλάδου και οι επενδύσεις. Επειδή και το κράτος, που είναι το πιο αρμόδιο, αδιαφόρησε, τον ρόλο προσπάθησε να αναλάβει η ρυθμιστική αρχή. Η κατάσταση που διαμορφώθηκε μοιάζει με κάτι, σαν ας πούμε, η αγορανομία να θέλει να αναλάβει τη χάραξη της εθνικής οικονομικής πολιτικής. «Κόψε κάτι στη χονδρική για να σ’ αφήσω να πουλάς στη λιανική...».
Πώς είναι δυνατόν κάτω από τέτοιες συνθήκες και σε καθεστώς απόλυτης αβεβαιότητας, να προγραμματίζει επενδύσεις μια μεγάλη επιχείρηση σαν τον ΟΤΕ που έχει επιπλέον τη νομική υποχρέωση παροχής καθολικής υπηρεσίας σε όλη τη χώρα.
Παρ’ όλη την καταδίωξη και τους τραυματισμούς που υπέστη και συνεχίζει να υφίσταται ο ΟΤΕ, η συμπεριφορά της ΕΕΤΤ δεν βοήθησε τους παρόχους, ο αριθμός των οποίων συνεχίζει να μικραίνει. Είναι τώρα μάλλον σίγουρο ότι με την ελάττωση των παικτών που δραστηριοποιούνται στον χώρο, διάφοροι θα αρχίσουν να επισείουν το φόβητρο της επιστροφής του μονοπωλίου. Τέτοιοι φόβοι όμως είναι αβάσιμοι γιατί αγνοούν μια σημαντική εξέλιξη στις τηλεπικοινωνίες. Η κινητή και σταθερή τηλεφωνία συγκλίνουν. Vodafone και Wind, θα είναι πολύ σύντομα σκληροί ανταγωνιστές του ΟΤΕ στη σταθερή τηλεφωνία, όπως αυτή θα έχει διαμορφωθεί και στη μεταφορά δεδομένων.
Σε μια μικρή αγορά, όπως η δική μας, η ύπαρξη τριών ισχυρών πολυεθνικών εταιρειών, που καλύπτουν όλη την γκάμα των προϊόντων και μερικών ακόμη μικρότερων, εγγυάται τον ανταγωνισμό στις τιμές και τη συνεχή βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών.
* Ο κ. Παναγής Βουρλούμης είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου ΟΤΕ.
πηγή: www.kathimerini.gr
